آب سیاه چشم یا گلوکوم یک بیماری جدی چشمی است که با آسیب به عصب بینایی می تواند منجر به از نابینایی یا کوری شود. آب سیاه دومین عامل نابینایی در سراسر جهان است و افراد را در سنین مختلف خصوصا بالای 50 سال درگیر می کند. علت دقیق این بیماری کاملا مشخص نیست اما ریسک فاکتور اولیه آن افزایش فشار داخل چشم است. این فشار به مرور زمان به عصب بینایی آسیب زده و منجر به از دست دادن بینایی خواهد شد. عوامل دیگری که در ابتلا به این بیماری نقش دارند ژنتیک، سن، نژاد و برخی شرایط پزشکی از جمله دیابت است. گلوکوم را می توان از طریق معاینات منظم چشم به راحتی تشخیص داد و با کنترل فشار چشم از پیشرفت آن جلوگیری کرد. تشخیص زودهنگام این بیماری و درمان آن برای حفظ بینایی بسیار مهم است. درمان های زیادی در حال حاضر وجود دارد که مانع از دست رفتن بینایی به دلیل ابتلا به آب سیاه می شود.
انواع آب سیاه
بطور کلی دو نوع اصلی گلوکوم یا آب سیاه وجود دارد که هر کدام عوارض و علائم مختلفی ایجاد می کنند.
گلوکوم زاویه باز
اکثر بیماران به گلوکوم با زاویه باز مبتلا می شوند. این وضعیت زمانی ایجاد می شود که در زاویه تخلیه چشم مقاومت ایجاد شود ولی باز است. در یک چشم سالم، مایع زلالیه به طور مداوم از طریق مجاری مختلف به داخل و خارج چشم جریان می یابد و فشار داخل چشم شما را ثابت نگه می دارد. هنگامی که این مجراها مسدود شود مانع از خروج مایع از چشم شده و فشار داخل چشم افزایش می یابد و منجر به آسیب عصب بینایی می شود. اکثر بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه باز در ابتدا متوجه علائم نمی شوند. با این حال پیشرفت بیماری ابتدا دید محیطی را مختل کرده و در نهایت بینایی را از بین می برد.
گلوکوم زاویه بسته
گلوکوم زاویه بسته شکل نادرتری از بیماری آب سیاه است و زمانی اتفاق می افتد که عنبیه بیش از حد به زاویه مجرای چشم نزدیک باشد. این وضعیت منجر به افزایش فشار داخل چشم شده و شما را در معرض خطر حملات حاد قرار می دهد. زمانی که عنبیه به طور کامل زاویه مجرای تخلیه را مسدود کند باعث افزایش ناگهانی فشار چشم می شود که باید به صورت اورژانسی به آن رسیدگی کرد.
ریسک فاکتورهای ابتلا آب سیاه چشم
عواملی مختلفی وجود دارد که ممکن است شما را در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به آب سیاه قرار دهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی ابتلا به آب سیاه
- نزدیک بینی یا دوربینی شدید
- آسیب های چشمی در گذشته
- سابقه جراحی چشم
- افزایش سن
- ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت
- بافت نازک قرنیه
- استفاده طولانی از قطره چشمی کورتیکواستروئیدی
علائم آب سیاه چشم چیست؟
آب سیاه در مراحل اولیه معمولا علائمی ایجاد نمی کند اما با گذشت زمان شروع به آسیب رساندن به عصب بینایی کرده و علائم ایجاد می کند. در ابتدای ابتلا ممکن است متوجه نقاط کور در دید محیطی خود شوید. در نهایت، آسیب عصب بینایی منجر به اختلال در مشاهده اجسام در میدان دید مرکزی شما می شود. علائم گلوکوم حاد عبارتند از:
- سردرد شدید
- چشم درد شدید
- حالت تهوع یا استفراغ
- تاری دید
- هاله یا حلقه های رنگی اطراف چراغ ها
نحوه تشخیص آب سیاه چشم
معاینه چشم
اگر عینک یا لنز تماسی استفاده می کنید پزشک از قطره های چشمی که مردمک چشم شما را گشاد می کند، استفاده خواهد کرد تا شبکیه و عصب بینایی شما را بررسی کند و تشخیص دهد که آیا گلوکوم وجود دارد یا خیر.
بررسی فشار چشم
چشم‌های افرادی که مبتلا به گلوکوم هستند فشار بیشتری نسبت به چشم عادی دارند. چک کردن فشار چشم برای احتمال وجود این بیماری بسیار مهم است.
معاینه زاویه سیستم تخلیه چشم
معاینه زاویه سیستم تخلیه چشم یا گونیوسکوپی برای بررسی سیستم تخلیه چشم انجام می شود. اگر این سیستم مسدود شده باشد نشانه آب سیاه است.
تصویربرداری از عصب بینایی
در این آزمایش از شبکیه و عصب بینایی شما عکس برداری می شود تا پزشک متوجه سلامت آنها شود.
تست میدان دید
آزمایش میدان بینایی نیز برای تشخیص این بیماری بسیار مهم است و نشان می دهد که گلوکوم چقدر شدید است.
روش های درمان آب سیاه
هیچ درمان سنتی وجود ندارد که بتواند این بیماری را درمان کند اما درمان های پیشرفته ای وجود دارد که می توانند مانع از دست دادن بینایی شود.
قطره چشم برای گلوکوم
قطره های چشمی زیادی برای کاهش فشار در چشم وجود دارد. این قطره ها اگر بطور منظم استفاده شوند از پیشرفت آب سیاه جلوگیری می کنند.
داروهای خوراکی
در موارد خاص پزشک ممکن است برای کاهش فشار داخل چشم داروهای خوراکی را برای شما تجویز کند. این داروها از پیشرفت آب سیاه جلوگیری می کنند و معمولاً مهارکننده کربنیک انیدراز هستند.
لیزر درمانی برای گلوکوم
لیزر یکی از بهترین درمان ها برای باز کردن مجاری مسدود شده چشم است. لیزر همچنین می تواند تولید مایع را در چشم شما کاهش می دهد. در این تکنیک یک پرتو پر انرژی نور به دقت به سمت بخشی از چشم تابانده شده و مانع تجمع مایع در چشم و افزایش فشار داخلی می شود.
جراحی گلوکوم
اگر قطره چشم و لیزر برای درمان آب سیاه موثر نباشند جراحی توصیه می شود. رایج ترین جراحی که برای گلوکوم استفاده می شود ترابکولکتومی نامیده می شود. این جراحی شامل برداشتن بخشی از مجاری تخلیه چشم است که کمک می کند مایعات داخل چشم راحت تر تخلیه شوند.
بخوانید: بلفاروپلاستی VIP در تهران توسط جراح محمدخانی و هزینه آن
روش های پیشگیری از آب سیاه چشم
- ورزش کنید و یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید
- معاینات منظم چشم را مورد نظر قرار دهید
- استفاده منظم از قطره های چشمی ضد فشار چشم
سوالات متداول
آیا آب سیاه چشم می تواند باعث نابینایی شود؟
بله، اگر گلوکوم درمان نشود یا به طور موثر مدیریت نشود، با آسیب به عصب بینایی که غیر قابل برگشت است باعث نابینایی خواهد شد.
آیا ممکن است جراحی گلوکوم باعث از دست دادن بینایی شود؟
در حالی که هدف از جراحی گلوکوم کاهش فشار داخل چشم و جلوگیری از نابینایی است مانند هر جراحی دیگری خطراتی دارد. بنابراین برخی افراد بعد از جراحی تغییرات بینایی موقت یا دائمی را تجربه خواهند کرد.
منبع:
