تیروئید چشمی یک بیماری خود ایمنی است که در آن غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید می کند. افزایش هورمون های تیروئید بر عملکرد اندام های مختلف از جمله چشم ها تأثیر گذاشته و منجر به تیروئید چشمی می شود. چشم در داخل ساختار استخوانی به نام حدقه چشم (یا کاسه چشم) قرار دارد که حاوی مقداری چربی برای محافظت از چشم، عضلاتی برای حرکت چشم ها، رگ های خونی و اعصابی است که پیام ها را به مغز می رساند. انتهای بیرونی حدقه چشم پهن و انتهای داخلی آن باریک و شبیه یک مخروط است. تیروئید چشمی به دلیل التهاب و تورم بافت های اطراف چشم می تواند بر عملکرد عضلات چشم و ساختارهای اطراف آن تاثیر منفی بگذارد. بیرون زدگی چشم (پروپتوز)، دوبینی، التهاب پلک ها، خشکی چشم و حتی کاهش دید از علائم این بیماری است. درمان تیروئید چشمی نیازمند تشخیص دقیق و کنترل بیماری های زمینه ای تیروئید است. روش های درمانی شامل استفاده از داروهای ضدالتهابی و حتی جراحی است تا از آسیب های دائمی به بینایی پیشگیری شود.
علائم بیماری تیروئید چشمی چیست؟
برآمدگی یا بیرون زدگی چشم، پلک های جمع شده، چشم های باز با ظاهری تهدیدآمیز، دوبینی، قرمزی مکرر چشم، ملتحمه متورم، انحراف چشم و افزایش قسمت سفید چشم از عوارض رایج تیروئید چشمی هستند.
علاوه بر علائم ذکر شده در موارد شدیدتر بیماری به دلیل فشار عضلات و چربی بر روی اعصاب باعث کاهش بینایی می شود. علائم بیماری معمولاً در ۱-۲ سال اول شدیدتر است ولی اگر سطح هورمون تیروئید تحت کنترل باشد، علائم تثبیت شده یا کاهش خواهد یافت.
علت بیماری تیروئید چشمی
تیروئید چشمی یک بیماری خود ایمنی است که در آن آنتی بادی های بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می کنند. آنتی بادی ها سپس در عضلات خارجی چشم ها رسوب کرده و همین امر باعث بزرگ شدن این عضلات و افزایش تجمع چربی اطراف آنها می شود. این وضعیت به کره چشم فشار وارد کرده و باعث بیرون زدن آن از حدقه می شود و علائم چشمی ظاهر می شود. علت دقیق این بیماری هنوز کاملا مشخص نیست.
چه کسانی در معرض خطر تیروئید چشمی هستند؟
بیماری تیروئید چشمی تقریباً در 90٪ از بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید رخ می دهد. همچنین افراد مبتلا به سایر بیماری های تیروئید، مانند سرطان تیروئید یا اختلالات خود ایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو و گریوز یا حتی در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است به تیروئید چشمی مبتلا شوند.
استرس، استعمال دخانیات، درمان تیروئید با ید رادیواکتیو و سابقه خانوادگی تیروئید چشمی نیز در ابتلا به این بیماری نقش دارند.
خطرات بیماری تیروئید چشمی درمان نشده چیست؟
بیماری تیروئید چشمی در صورت عدم کنترل و درمان طی 1-2 سال اول به طور قابل توجهی بدتر خواهد شد. استرس، عفونت های چشمی و تغذیه نامناسب نیز وضعیت بیماری را بدتر خواهد کرد. التهاب شدید، بیرون زدگی شدید چشم ها، زخم های مزمن قرنیه و از دست دادن بینایی دائمی به دلیل فشردگی عصب چشم در این بیماری محتمل است. بیماران مبتلا به بیماری تیروئید در صورت مشاهده ناهنجاری های چشمی باید فوراً با یک متخصص مراجعه کنند.
دیگر مقالات ما:
روش تشخیص بیماری چشمی تیروئید
معاینه فیزیکی برای ارزیابی ناهنجاری های چشم، آزمایش خون و آزمایش های ایمنی، مانند آزمایش آنتی بادی گیرنده ضد TSH و سطح هورمون تیروئید برای تشخیص این بیماری انجام خواهد شد.
علاوه بر این سی تی اسکن حدقه چشم برای بررسی بزرگ شدن غیر طبیعی عضلات یا رسوبات چربی نیز برای تشخیص این بیماری مورد نیاز است.
بیماری چشمی تیروئید چگونه درمان میشود؟
درمان بیماری چشمی تیروئید بسته به مرحله بیماری متفاوت است. در مرحله اول که ۱ تا ۲ سال طول می کشد و مرحله فعال با التهاب مداوم نامیده می شود، تورم، بیرون زدگی چشم و دوبینی معمولا بدتر می شود و از استروئیدها برای کاهش التهاب و کنترل بزرگ شدن عضلات آسیب دیده و رسوبات چربی استفاده می شود.
مرحله دوم بیماری زمانی است که پس از گذشت ۱ تا ۲ سال از وضعیت بیماری تثبیت شده باشد. در طول این مرحله، ارزیابی هرگونه علائم چشمی باقی مانده بسیار مهم است. ممکن است ابتدا جراحی رفع فشار حدقه در نظر گرفته شود و در صورت تداوم دوبینی، جراحی برای رفع مشکل عضلات مسئول جمع شدن چشم (جراحی استرابیسم) انجام می شود. در نهایت جراحی اصلاحی برای جمع شدن پلک و برطرف کردن موقعیت غیر طبیعی پلک ها انجام خواهد شد. دکتر مهدی محمد خانی یکی از بهترین جراحان چشم پزشکی تهران با سالها تجربه در درمان بیماری های چشمی مختلف است. برای درمان بیماری تیروئید چشمی و جراحی های مربوط به این بیماری می توانید به کلینیک ایشان مراجعه نمایید.
درمان دارویی بیماری تیروئید چشمی
- درمان دارویی این بیماری با هدف کاهش التهاب، تسکین علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام می شود و شامل استفاده از کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزولون به دلیل خواص ضدالتهابی قوی است.
- داروهای ایمونومدولاتور در موارد شدید بیماری استفاده می شوند. همچنین داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند ریتوکسیماب، سیکلوسپورین یا متوترکسات نیز ممکن است برای کاهش التهاب تجویز شوند.
- از آنجاییکه در این بیماری کنترل وضعیت تیروئید نقش مهمی در بهبود علائم دارد، داروهای ضد تیروئید مانند متی مازول یا پروپیل تیووراسیل نیز به تعادل هورمون‌های تیروئید کمک کرده و وضعیت بیماری را بهبود می بخشند.
- برای تسکین علائم ناشی از خشکی چشم و التهاب نیز داروهایی مانند قطره های مرطوب کننده چشم و داروهای ضد درد و التهاب برای افراد مبتلا تجویز می شود.
دیگر مقالات ما:
آیا درمان های خانگی برای تیروئید چشمی موثر هستند؟
خیر، هیچ درمان خانگی برای این بیماری وجود ندارد زیرا یک شرایط خود ایمنی است با اینحال استفاده از کمپرس سرد و بالا نگه داشتن سر هنگام خواب می تواند مفید باشد.
مراقبت های قبل از جراحی بیماری تیروئید چشمی
اگرچه جراحی می تواند به طور همزمان روی هر دو چشم انجام شود، پزشکان توصیه می کنند که هر بار یک عمل انجام شود. قبل از جراحی، کنترل سطح هورمون تیروئید، استراحت کافی، تغذیه سالم و پرهیز از سیگار و الکل بسیار مهم است. جراحی حدقه چشم معمولاً برای هر چشم حداقل ۳ ساعت زمان می برد و اغلب اوقات بیمار ۲ تا ۳ روزه در بیمارستان بستری می شود.
آیا تیروئید چشمی درمان قطعی دارد؟
خیر، تیروئید چشمی مانند سایر بیماری های خود ایمنی درمان قطعی ندارد، اما با روش‌های موجود می‌توان علائم آن را به طور مؤثر کنترل و از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
منبع:
https://www.medparkhospital.com/en-US/disease-and-treatment/thyroid-eye-disease
https://www.brighamandwomens.org/neurology/neuro-ophthalmology/thyroid-eye-disease
