پتوز یک مشکل چشم پزشکی است که می تواند پلک بالایی را هم در بزرگسالان و هم در کودکان تحت تاثیر قرار دهد. این وضعیت که به عنوان افتادگی پلک نیز شناخته می شود، ممکن است یک یا هر دو پلک بالایی را درگیر کند. این عارضه ممکن است در طول روند طبیعی پیری ایجاد شود یا مادرزادی باشد، به این معنی که فرد با آن متولد می شود. پتوز و افتادگی پلک به هر دلیلی که ایجاد شود تاثیر منفی بر بینایی و چهره دارد. علاوه بر این ممکن است عوارض دیگری نیز در پی داشته باشد که در تلاش فرد برای بینایی کامل رخ می دهد.
دلایل پتوز و افتادگی پلک
1. پتوز اکتسابی
پتوز اکتسابی شایع ترین شکل پتوز در بزرگسالان است. این بیماری ناشی از ضعف عضله بالا برنده پلک است که اغلب به دلیل روند طبیعی پیری رخ می دهد. اگرچه پیری عامل اصلی این بیماری است اما پتوز اکتسابی می تواند توسط عوامل دیگری ایجاد شود که در ادامه شرح داده شده است.
افزایش سن
افزایش سن باعث ضعیف شدن عضلات پلک، تجمع چربی و همچنین کاهش محتوای کلاژن و الاستین پوست می شود. این عوامل باعث افتادگی پلک خواهد شد که علائم آن سردرد، خستگی و تحریک چشم و انحراف سر است. با درمان های پزشکی، فیزیوتراپی و جراحی بلفاروپلاستی می توان این مشکل را برطرف کرد.
ضعف عضلات
ضعف عضلات یکی از علل مهمی است که باعث پتوز می شود. ضعف عضلات بالابرنده پلک از عوامل اصلی پتوز است که با افزایش سن اجتناب ناپذیر است. علائم ضعف این عضله عبارتند از افتادگی پلک، خستگی پلک، تغییر در ظاهر چشم ها و مشکل در بستن پلک ها. درمان این عارضه شامل درمان دارویی، درمان فیزیکی، جراحی و استفاده از وسایل کمکی است.
آسیب‌های عصبی
آسیب های عصبی که عصب چشم را تحت تاثیر قرار می دهند باعث از دست رفتن کنترل عضلات بالا برنده پلک می شوند. علائم آسیب عصبی پلک شامل اختلالات بینایی، افتادگی پلک، درد چشم، خشکی و ترشحات چشم است. با درمان های فیزیکی، جراحی ترمیمی و استفاده از وسایل کمکی می توان این مشکل را درمان کرد.
بیماری‌های سیستمیک
میاستنی گراویس، سندرم هورنر، اختلالات عصبی مانند ام اس، بیماری های تیروئید مانند گریوز و سندرم تولوز برخی از بیماری هایی هستند که باعث افتادگی پلک می شوند. این بیماری ها علائم مختلفی دارند که شامل اختلال در بینایی، پتوز با شدت های مختلف و مشکلاتی است که حالت چشم ها را تغییر می دهد. درمان بر اساس نوع بیماری متفاوت بوده و از مصرف دارو تا جراحی ترمیمی را شامل می شود.
دیگر مقالات: مرکز بلفاروپلاستی در میرداماد تهران توسط جراح محمدخانی
2. پتوز مادرزادی
پتوز مادرزادی به افتادگی پلک های بالا در زمان تولد گفته می شود که عمدتا به دلیل ضعف و مشکلات عضله بالا برنده پلک رخ می دهد. مشکل در بینایی، ناراحتی و تحریک چشم و همچنین حرکات غیر طبیعی چشم از علائم پتوز مادرزادی هستند. با جراحی ترمیمی و فیزیوتراپی می توان این عارضه را درمان کرد.
3.پتوز عصبی
پتوز عصبی ناشی از اختلال در عملکرد اعصاب حرکتی است که عضلات بالابرنده پلک را کنترل می کنند. بسته به نوع عصب علائم و روش های درمانی متفاوت است
پتوز عصب سوم
آسیب عصب سوم یا عصب اوکولوموتور به عنوان پتوز عصب سوم شناخته می شود. این عصب مسئول حرکت عضلات چشم و بالا بردن پلک ها است که ممکن است به دلیل تروما، دیابت یا تومورها تحت تاثیر قرار بگیرد. این عارضه با درد و ناراحتی، مشکل در حرکت چشم ها و اختلال در بینایی مشخص می شود. درمان آن نیز شامل استفاده از دارو، جراحی یا درمان حمایتی است.
پتوز عصب سیمپاتیک
پتوز عصب سمپاتیک به دلیل آسیب یا اختلال در مسیر سمپاتیک رخ می دهد که مسئول تنظیم عضلات پلک است. علائم این عارضه قرار گرفتن پلک بالای یکی از چشم ها پایین تر از موقعیت طبیعی، کوچکی غیر طبیعی مردمک، تغییر رنگ پوست و عدم تعریق در ناحیه آسیب دیده است. پتوز عصب سیمپاتیک با دارو درمانی و جراحی قابل درمان است.
دیگر مقالات: لیست عوارض شایع و نادر جراحی بلفاروپلاستی و پیشگیری از آن
4. پتوز عضلانی
پتوز عضلانی ناشی از ضعف یا آسیب عضله بالا برنده پلک یا لیویتور است که باعث افتادگی پلک می شود. پتوز عضلانی به دلیل ابتلا به بیماری های عضلانی رخ می دهد.
پتوز ناشی از میاستنی گراویس
میاستنی گراویس یک اختلال خود ایمنی است که باعث ضعف عضلات می شود. این بیماری با افتادگی پلک، مشکل در بستن پلک، مشکل در دید و تغییر حالت صورت مشخص می شود. این وضعیت را می توان با دارو، فیزیوتراپی، درمان های حمایتی و جراحی درمان کرد.
پتوز ناشی از دیستروفی عضلانی
دیستروفی عضلانی یک اختلال ژنتیکی است که باعث ضعف و تحلیل عضلات می شود. مشکل در دید، افتادگی پلک و تغییر حالت صورت از علائم این بیماری است. این نوع از پتوز را می توان با جراحی ترمیمی، درمان حمایتی، فیزیوتراپی و جراحی ترمیمی درمان کرد.
5. پتوز تروما
پتوز تروما ناشی از آسیب و جراحت فیزیکی پلک ها یا ساختارهای اطراف است. این وضعیت ناشی از آسیب مستقیم یا غیر مستقیم به پلک ها است و علائم آن مشکل در حرکت چشم، درد و تورم و مشکل در بستن چشم ها است. درمان شامل مدیریت درد و تورم، استراحت، فیزیوتراپی و درمان جراحی است.
دیگر مقالات: 12 مزایای عمل بلفاروپلاستی پلک بالا
6. پتوز بعد از جراحی
پتوز بعد از جراحی به افتادگی پلک بعد از جراحی های مختلف خصوصا جراحی ناحیه پلک و چشم اشاره دارد. علت این عارضه آسیب به عضلات پلک، آسیب به اعصاب، برداشتن بیش از حد پوست در بلفاروپلاستی و خطاهای جراحی است. علائم نیز شامل افتادگی پلک، مشکل در حرکت چشم، تورم و درد در ناحیه پلک است. با جراحی های تکمیلی و درمان فیزیوتراپی می توان این عارضه را درمان کرد.
دیگر مقالات: درمان افتادگی پلک با بوتاکس امکان پذیر است؟
7. پتوز ناشی از تزریق بوتاکس
پتوز ناشی از تزریق بوتاکس ناشی از پخش غیرعمدی سم بوتولینوم در مجاورت عضلات پلک یا اعصاب مربوطه است. علت این عارضه تزریق دوز بالای بوتاکس در حوالی چشم و یا توزیع نادرست بوتاکس است. علائم آن شامل مشکل در دید یا دو بینی، مشکل در حرکت یا هماهنگی چشم، ناتوانی در بستن پلک ها و افتادگی پلک است. فیزیوتراپی، درمان های حمایتی، درمان دارویی و پیگیری درمان روش هایی است که می توانند به درمان این عارضه کمک کنند.
منبع:
https://www.clinicalondon.co.uk/eye-treatments/ptosis-treatment